مسجد جامع فهرج
بررسي از ديدگاه معماري
با توجه به عكس روبرو و خصوصاً تزيينات گچبري شكنجي و پيچك هاي آن، كه بيننده را بي اختيار و ناخودآگاه به ياد كاخ تيسفون مي اندازد، به نگارنده حق خواهند داد كه در نخستين ديدار، اين اثر را بنايي ساساني بداند؛ به خصوص كه مناره آن كه شايد در قرون چهارم و پنجم به آن الحاق شده، با خشت هاي كوچكتر ساخته شده و آغاز راه پله و در وروديش به آن مي ماند كه هنوز هم خوب به مسجد نچسبيده و جاي خود را باز نكرده است.
طرح اصلي مسجد، بسيار ساده است؛ حتي نسبت به تاريخانه دامغان. شبستاني با ده دهانه دارد كه دهانه مياني، بزرگتر از دو دهانه چپ و راست است و باز، دهانه هاي آخرين كه دنباله ايوان هاي شرقي و غربي است، دهانه اي بزرگتر دارد. قوس ها، همه ناري (بيضي) است و طاق ها نيز ناوي و آهنگ (كوره پوش) است و بر خلاف تاريخانه دامغان و شبستان زيرزميني جامع سمنان، كوشش نشده است تا با پوشش، چهاربخش كوتاهتر شود و مانند بنا هاي پيش از اسلام، بلندي و افراز شكوهمندي دارد. حياط و صحن كوچك مسجد، از جنوب، به سه دهانه شبستان و از شرق و غرب، هر يك به دو دهانه ايوان محدود مي شود و بر جانب شمال آن، چهار صفه است كه با درگاه هايي كه فعلاً مسدود شده، به هم راه داشته است.
برای خواندن کامل مقاله به ادامه مطلب بروید
